Γράφει η Φοντόρ Χριστίνα,
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος,
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,
Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης
Τι είναι το πρωτόγαλα (Colostrum);
Το Colostrum είναι η τροφή που παρέχει προστασία και ανοσία στα νεογνά στο πρώτο εξαιρετικά ευάλωτο στάδιο της ζωής τους. Περιέχει πολλά σημαντικά συστατικά που το καθιστούν την πρώτη και σημαντικότερη διατροφική πηγή για το ανοσοποιητικό σύστημα του νεογνού (δηλαδή μεταφέρει έτοιμα αντισώματα από την μητέρα στο νεογνό). Το πρωτόγαλα (στα λατινικά: Colostrum, ενώ στα αρχαία: πύαρ) είναι το "γάλα" των πρώτων ωρών και ημερών, που τα θηλαστικά παρέχουν στα νεογνά τους και είναι η σχεδόν η μόνη οδός για την απόκτηση της παθητικής ανοσίας που τους χρειάζεται για την βιωσιμότητα τους (τα μηρυκαστικά γεννιούνται χωρίς καμία μητρική ανοσία).
Γιατί το αγελαδινό (bovine) Colostrum;
Το αγελαδινό Colostrum περιέχει πολύ περισσότερους διατροφικούς παράγοντες και αντισώματα σε σχέση με το ανθρώπινο Colostrum και λόγω των μοναδικών συστατικών και των χαρακτηριστικών που διαθέτει είναι κατάλληλο και για τον άνθρωπο και ιδανικό για όλες τις ηλικίες.
Οι αγελάδες παράγουν τις 2 πρώτες ημέρες 36 λίτρα πρωτόγαλα εκ των οποίων το νεογέννητο θα πάρει μόνο 16 λίτρα.
Ποια είναι τα σημαντικότερα συστατικά του Colostrum και τι είναι αυτό που το κάνει τόσο πολύτιμο;
Τα σημαντικότερα συστατικά του colostrum μπορούν βασικά να χωριστούν σε τρείς σημαντικές κατηγορίες: θρεπτικά συστατικά, παράγοντες ανοσοποιητικού συστήματος και παράγοντες ανάπτυξης και βιοενεργών συστατικών.
Θρεπτική αξία του Colostrum.
Το πρωτόγαλα αποτελεί πλούσια πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας (46.7%), υδατανθράκων (27.2%) και λιγότερο λίπος (18%). Οι σημαντικότερες βιταμίνες και μέταλλα που περιέχει είναι οι βιταμίνες Α, Β12 και Ε και το Θείο (S, μέταλλο που έχει πολλαπλάσιες χρήσεις στο μεταβολισμό και ως τμήμα πολλών δομικών πρωτεϊνών σωμάτων) ενώ σε μικρότερη ποσότητα βρίσκονται οι υπόλοιπες βιταμίνες και μέταλλα.
Παράγοντες ανοσοποιητικού συστήματος.
Ανοσοσφαιρίνες (αντισώματα). Είναι αμυντικοί παράγοντες ευρέως φάσματος, οι οποίοι δρουν ενάντια στα βακτήρια και στους ιούς. Υπάρχουν 5 είδη ανοσοσφαιρινών σε όλα τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου και των ανθρώπων. Στο colostrum περιέχονται όλα.
Λακτοφερίνη. Είναι ένα πολύ δυνατό αντιβιοτικό και αντιβακτηριακο συστατικό.
Κυτοκίνες. Βοηθούν σημαντικά στην επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων και στην ρύθμιση της λεμφικής δραστηριότητας, στην αύξηση της ενέργειας των Τ- κυττάρων και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ρύθμιση της ευαισθησίας και την διάρκεια των αντιδράσεων ανοσοποίησης.
Ιντερλευκίνη - 10. Είναι ένας εξαιρετικός καταστολέας φλεγμονών.
Παράγοντες ανάπτυξης και βιοενεργών συστατικών.
Ορμόνη αύξησης (GH), ινσουλίνη-όπως την αύξηση παράγοντας-I και ΙΙ ( Igf-1 και Igf-2), παράγοντας αύξησης (EgF), παράγοντας αύξησης ινοβλάστεων (FgF), αιμοπετάλιο-παραγόμενος παράγοντας αύξησης (PDGF), που μετασχηματίζει τους παράγοντες Α & B αύξησης (TgA και Β).
PRP- Proline-rich Polypeptide (Προλήνε- πλούσιο- πολυπεπτίδια). Είναι ορμόνη που εκκρίνεται από τον θύμο αδένα (κεντρική εντολή οργανισμών για το ανοσοποιητικό σύστημα) και μετατρέπει τα λευκά κύτταρα του αίματος σε λειτουργικά ενεργά κύτταρα T. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στη θεραπεία των αυτοάνοσων διαταραχών και του καρκίνου.
Ολίγο - πολυσακχαρίτες and Glycoconjugates. Είναι σάκχαρα τα οποία προσκολλώνται στα παθογόνα βακτήρια (εισβολείς), με αποτέλεσμα να τα αποτρέπει από το να διαπεράσουν το εντερικό τοίχωμα Egf και lgf-1.Βοηθούν την ανάπτυξη των οστών, μυών, νεύρων και ιστών, όπως επίσης και στην εξισορρόπηση των σακχάρων του αίματος.
Πιο συγκεκριμένα, τα οφέλη για την υγεία είναι:
1. Προωθεί την σύνθεση και την αποκατάσταση του DNA και RNA
2. Βελτιώνει την άμυνα του οργανισμού: καταστρέφει ιούς – βακτήρια – μύκητες (όπως ο στρεπτόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος, η σαλμονέλα, η esherichia coli, η candida και τα κρυπτοσπορίδια), βοηθά στην άμεση επούλωση των τραυμάτων
3. Δρά κατασταλτικά σε φλεγμονές που το όνομά τους τελειώνει σε: "-ίτις" (π.χ.: Ωτίτις, Δερματίτις κλπ.)
4. Ανοσοενισχυτικό σε χημειοθεραπείες και σε αυτοάνοσες ασθένειες
5. Έχει σημαντική αντιγηραντική δράση, μειώνει τις ρυτίδες
6. Μειώνει την υπερπλασία του προστάτη και βελτιώνει την υγεία του προστάτη
7. Μειώνει τα συμπτώματα των αλλεργιών
8. Οξύνει τις εγκεφαλικές λειτουργίες – ενισχύει την μνήμη
9. Εξισορροπεί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, βοηθώντας τους διαβητικούς ή τους υπογλυκαιμικούς
10. Αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας του οργανισμού, ενισχύει τις καύσεις, βελτιώνει τη μυϊκή σύσταση του σώματος και κατά συνέπεια τις αθλητικές επιδώσεις
11. Αυξάνει την σεξουαλική διάθεση
12. Βοηθά στον σωστό σχηματισμό των οστών
13. Προσφέρει αυξημένη προστασία έναντι Αλτσχάιμερ, AIDS και παρόμοιων ασθενειών
14. Βελτιώνει την ποιότητα και το χρώμα του δέρματος και βοηθά στην ποιότητα των μαλλιών
16. Έχει αντιοξειδωτική δράση
17. Έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς στα συμπτώματα των εξής ασθενειών:
Αναιμία, αρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, άσθμα, κολίτιδα, χρόνια κόπωση, γρίπη, βήχας, χρόνιοι πόνοι, πόνοι αρθρώσεων, κατάθλιψη, διαβήτης, καρδιακό φύσημα, νευρικές διαταραχές, ψυχικές διαταραχές, έλκος, έρπης, αιμορροΐδες, στρες, προβλήματα θειροειδούς, αυτοάνοσες ασθένειες.
Προφυλάξεις :
Δεν έχουν αναφερθεί αρνητικές επιδράσεις από τη χρήση του Colostrum αγελάδας στον άνθρωπο.
Πριν την κατανάλωση του πρέπει να βεβαιωθούμε ότι το πρωτόγαλα έχει περάσει τη διαδικασία της παστερίωσης και ότι η αγελάδα είναι υγιέστατη. Να έχει ελεγχθεί ότι δεν περιέχει βαριά μέταλλα, ούτε φυτοφάρμακα ή άλλα είδη φαρμάκων και ότι το προϊόν είναι βιολογικά ενεργό.
Σημ.: Εξ΄ αιτίας της λακτόζης που περιέχει, χρειάζεται προσοχή στα άτομα ευαίσθητα στη λακτόζη.
