Ειδικά η γύρη

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν την έννοια του όρου γύρη, είναι πολλοί αυτοί που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι ή τι ακριβώς προσφέρει. Μάλιστα είναι πολλοί αυτοί που στο άκουσμά της λέξης, κάνουν λανθασμένα την σύνδεση με τις αλλεργίες. Η γύρη μελισσών όμως δεν είναι η γύρη που κυκλοφορεί στον αέρα, αλλά η σκόνη που μαζεύουν από λουλούδι σε λουλούδι οι μέλισσες.

Αναζητώντας τον ορισμό της λέξεως θα την βρούμε ως : «η γονιμοποιός κόνις των ανθέων των σπερματόφυτων φυτών», δηλαδή το αρσενικό αναπαραγωγικό κύτταρο των φυτών. Πράγματι η αρχική λειτουργία της γύρης είναι να ενεργήσει ως αρσενικό σπόριο στον αναπαραγωγικό κύκλο. Αυτό πραγματοποιείται μέσα από μια απλή και επαναλαμβανόμενη πράξη με την βοήθεια των μελισσών που όταν επισκέπτονται κάθε λουλούδι, το λιπαίνουν με τη γύρη των προηγούμενων. Παράλληλα μέσα από αυτή την διαδικασία επωφελείται και η μέλισσα μιας και εξασφαλίζει τροφή πλούσια σε πρωτείνες, άρα ιδανική για την ανάπτυξη και αύξηση του πληθυσμού της κυψέλης και ένα απαραίτητο συστατικό για την παραγωγή βασιλικού πολτού και κεριού.

Χάρη σε κάποιες πολύ σημαντικές ιδιότητές της, από τα πολύ παλιά χρόνια, εξελίχθηκε σε μια από τις πιο θρεπτικές τροφές και για τον άνθρωπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέκταρ με το οποίο έσβηναν τη δίψα τους οι θεοί του Ολύμπου, είχε ως συστατικά χυμούς φρούτων, μέλι και γύρη λουλουδιών.

Ας την γνωρίσουμε λοιπόν!

Η γύρη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπλήρωμα διατροφής, καθώς αποτελεί πλούσια πηγή βιταμινών, μετάλλων, ορμονών, υδατανθράκων, αμινοξέων και χιλιάδες ένζυμων και συνένζυμων. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως θεραπευτικό μέσο. Η ιδιότητά της αυτή οφείλεται στις ιδιότητες κάποιων συστατικών της:

Βιταμίνη C, η οποία παρουσιάζει αντιοξειδωτική δράση

Bιταμίνη Ε, η οποία παρουσιάζει επίσης αντιοξειδωτική δράση και βοηθάει στην αναπαραγωγή.

Βιταμίνες συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β12) Ειδικότερα είναι μια από τις λίγες φυτικές πηγές πλούσιες σε βιταμίνη B12 που όπως ξέρουμε μαζί με το φολικό (που επίσης περιέχεται στην γύρη) είναι απαραίτητο για την διαίρεση των κυττάρων στο μυελό των οστών προς σχηματισμό αίματος, βοηθώντας έτσι στην καταπολέμηση της αναιμίας.

Βιταμίνη R (ρουτίνη), η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, προφυλάσσοντας έτσι τον οργανισμό από εγκεφαλικές αιμορραγίες. Η γύρη μάλιστα παρουσιάζει την υψηλότερη περιεκτικότητα (60 mg/100gr γύρης).

Μέταλλα ( Ca, P, Fe, Mg, Mn,K, Zn, B, Mo, Cl, Se, Cu). Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι το Κ συμμετέχει κατά 20-45% στην σύστασή της και ο Cu κατά 5-8%.

Γουαδοτρόπες ορμόνες, που καθορίζουν σε σημαντικό ποσοστό την σπερματογένεση στον άνδρα (βοηθώντας στην αντιμετώπιση της ανδρικής ανικανότητας) αλλά και καθορίζουν την φυσιολογική εξέλιξη των ωοθυλακίων στη γυναίκα. Γενικότερα η γύρη βοηθά στην ανακούφιση από τους πόνους που συνοδεύουν το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο και βοηθά στην δημιουργία ενός σταθερού κύκλου.

Βιοφλαβονοειδή (Quercetin, Kaempferol), τα οποία της επιτρέπουν να αναπτύσσει υψηλή αντιοξειδωτική δραστηριότητα, λόγω των αυξημένων ποσών που περιέχει. Αλλά εκτός από την εκτέλεση των αντιοξειδωτικών καθηκόντων, οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα βιοφλαβονοειδή εκτελούν και άλλες σημαντικές λειτουργίες στο σώμα. Ορισμένα αυξάνουν την τριχοειδή αντίσταση και κάποια ωφελούν στο συκώτι, ενώ κάποια άλλα βοηθούν στην διατήρηση της οστικής πυκνότητας.

Κιστίνη, ένα αμινοξύ που επηρεάζει θετικά την τριχοφυΐα και το χρώμα των μαλλιών.

Είναι φαντάζομαι από όλους κατανοητό ότι μια τροφή με τέτοιες ιδιότητες ενισχύει το σώμα θρεπτικά και επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδράσει, να υπερασπίσει και να παλέψει ενάντια σε πολλές παθήσεις.

Έτσι, στο πεπτικό σύστημα, η γύρη έχει μια κατευναστική επίδραση βελτιώνοντας τον περισταλτισμό και επουλώνοντας κάποια έλκη ενώ βοηθά και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Αντίστοιχα το ενδοκρινολογικό σύστημα ωφελείται από την γύρη, δεδομένου ότι υποκινεί τους αργόστροφους αδένες, ένα πρόβλημα που συνδέεται με την πρόωρη γήρανση και τη μειωμένη ανοσοαπάντηση. Η γύρη όμως, βελτιώνει και την κατάσταση ατόμων που έχουν ήπιες αλλεργικές εκδηλώσεις και τους βοήθα ώστε να αποκτήσουν βαθμιαία αντίσταση (ανοσοποίηση).

Μια άλλη ιδιότητά της είναι η βελτίωση της όρεξης και γι αυτό συνίσταται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ψυχογενούς νευρικής ανορεξίας, εντερικών ανωμαλιών, ασθενών με AIDS και καρκινοπαθών. Η γύρη είναι επίσης σημαντική και από αισθητικής πλευράς μιας και βοηθά στην τόνωση της επιδερμίδας αυξάνοντας τον ανεφοδιασμό αίματος, υποκινώντας την αύξηση των κυττάρων, αποτρέποντας την αφυδάτωση και τελικά λειαίνοντας τις ρυτίδες.

Η γύρη καταναλώνεται είτε αυτούσια, είτε αναμεμιγμένη με μέλι ή διαλυμένη σε κάποιο χυμό (προτιμότερα αλεσμένη). Τα ευεργητικά αποτελέσματα της γύρης γίνονται ακόμη πιο σημαντικά όταν η διατροφή είναι ισορροπημένη και πλούσια σε φρούτα και λαχανικά.

Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία 35 γραμμάρια γύρης (1 κουταλιά της σούπας) την ημέρα καλύπτουν τις ανάγκες μας σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Καλό είναι η κατανάλωση γύρης για την αποφυγή γαστρεντερικών διαταραχών να ξεκινήσει με πολύ μικρότερη ποσότητα και προοδευτικά να αυξάνεται έως ότου μετά από περίπου 3 εβδομάδες να φτάσει την συνιστώμενη δοσολογία. Η κατανάλωση γύρης συνιστάται εξάλλου να γίνεται για 3μήνες με μια διακοπή 3-4 εβδομάδων και μετά επανεκκίνηση.


Μέθοδοι Επεξεργασίας& Συντήρησης.

Η γύρη απαιτεί καλό καθαρισμό κατά την συλλογή έτσι ώστε να είναι απαλλαγμένη από ξένες ύλες, ενώ μετά την συλλογή της πρέπει να προστατεύεται από την υπερβολική έκθεση στο φως (για αποφυγή μείωσης της βιοδραστικότητας ορισμένων θρεπτικών ουσιών), την υγρασία (με την χρήση μεθόδων αποξήρανσης πετυχαίνεται περιορισμός της υγρασίας κατά περίπου 4-5%) και τις προσβολές των εντόμων (γι΄ αυτό και καταψύχεται αν είναι υγρή).

Κατά την επιλογή ο καταναλωτής πρέπει να έχει υπόψη ότι ο κατάλληλος ποιοτικός έλεγχος, η επεξεργασία και η συντήρηση είναι κρίσιμα βήματα κατά την παρασκευή ενός ακατέργαστου τροφίμου. Οι τεχνικές επεξεργασίας που εφαρμόζονται για να αυξήσουν τη ζωή του προϊόντος στο ράφι έχουν ως αποτέλεσμα το προιόν κάποιες φορές να παρουσιάζει απώλειες σε θρεπτικά συστατικά.

Κάτι εξίσου σημαντικό είναι ότι υπάρχει ένα θρεπτικό πλεονέκτημα στην κατανάλωση γύρης που συλλέγεται από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Μια τέτοια γύρη δεν παρουσιάζει ένα ενιαίο χρώμα αλλά μια πανδαισία χρωμάτων, όπου κάθε χρώμα αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό είδος. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί το γεγονός ότι ανάλογα με το έδαφος συλλογής, είναι δυνατό να περιέχει υψηλές ποσότητες τοξικών μετάλλων και ραδιενεργών στοιχείων.