Θρασύβουλος Πόδας Γαστρεντερολόγος (κλινική Άγιος Λουκάς)
Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση είναι η επιστροφή των περιεχομένων του στομάχου (υγρών ή στερεών) στον οισοφάγο. Αυτό συμβαίνει διότι ο σφιγκτήρας (η βαλβίδα) που προστατεύει τον οισοφάγο από τα υγρά τού στομάχου δε λειτουργεί κανονικά. Το αποτέλεσμα αυτής της δυσλειτουργίας είναι ότι το γαστρικό οξύ ανεβαίνει στον οισοφάγο, ή ακόμη ψηλότερα, στο φάρυγγα ή τη στοματική κοιλότητα. Επειδή όλα αυτά τα όργανα δεν έχουν σχεδόν καμία προστασία απέναντι στο γαστρικό οξύ, αν η επίδρασή του είναι για λίγο χρόνο, προκαλείται πόνος ή άλλα συμπτώματα. Αν η επίδρασή του είναι για μακρότερο διάστημα, προκαλείται συχνά έγκαυμα (φλεγμονή ή έλκος).
Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και τα συμπτώματά της μπορεί να προκληθούν από διάφορες αιτίες, ή συνηθέστερα από συνδυασμό αιτιών. Η κύρια αιτία είναι η παράλυση του σφιγκτήρα, μόνιμη ή παροδική, ενώ σε μικρότερο βαθμό παίζουν ρόλο η περιορισμένη κινητικότητα του οισοφάγου ή και του στομάχου, καθώς και η μειωμένη τοπική αντίσταση του οισοφάγου στο γαστρικό οξύ.
Άλλοι παράγοντες που προδιαθέτουν στη νόσο είναι η ύπαρξη διαφραγματοκήλης, η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη, ο σακχαρώδης διαβήτης ή άλλες ασθένειες, διάφορες τροφές όπως ο καφές, το αλκοόλ κ.λ.π., το κάπνισμα, και τέλος πολλά φάρμακα όπως τα αντιφλεγμονώδη (Βολταρέν, Μεζουλίντ, Πονστάν, Ασπιρίνη, Μπρουφέν κ.λ.π.), μερικά αντικαταθλιπτικά και άλλα.
Η συχνότητα της νόσου στον πληθυσμό ποικίλει. Γύρω στο 60% των ενηλίκων υποφέρει από "ξινίλες" κάποια στιγμή στη ζωή τους, ενώ το 7% υποφέρουν καθημερινά και το 20% μία φορά την εβδομάδα. Περίπου 10% από όσους έχουν συχνά ενοχλήματα, αν υποβληθούν σε γαστροσκόπηση, θα βρεθούν να έχουν βλάβες στον οισοφάγο.
Η νόσος αφορά όλες τις ηλικίες, άνδρες και γυναίκες το ίδιο. Οι άνδρες όμως παρουσιάζουν 2-3 φορές πιο συχνά βλάβη στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα), καθώς και 10 φορές πιο συχνά οισοφάγο Μπάρετ (βλ. πλαίσιο).
Συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα της ΓΟΠΝ είναι:
Εξετάσεις
Αιματολογικές εξετάσεις είναι απαραίτητες κυρίως για εντοπισμό αναιμίας. Η γαστροσκόπηση είναι ίσως η πιο σημαντική εξέταση, η οποία χαρτογραφεί το εσωτερικό ολόκληρου του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Ανατομικές ανωμαλίες και χημικές βλάβες από το γαστρικό οξύ μπορούν να γίνουν ξεκάθαρες και η λήψη βιοψιών είναι εύκολη υπόθεση.
Θεραπεία
Η θεραπεία περιλαμβάνει μία σειρά από μέτρα.
Φάρμακα: Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται αποβλέπουν κυρίως στη μείωση της παραγωγής του γαστρικού οξέος (ανταγωνιστές της αντλίας πρωτονίων), στην προώθηση του περιεχομένου του οισοφάγου προς το στομάχι, στην εξουδετέρωση του γαστρικού οξέος (αντι-όξινα), σπασμολυτικά, αναλγητικά κ.λ.π.
Δίαιτα: Αποφυγή τροφών που είτε προκαλούν αύξηση της έκκρισης γαστρικού οξέος (αναστρέφοντας το αποτέλεσμα των φαρμάκων), είτε χαλαρώνουν το γαστρο-οισοφαγικό σφιγκτήρα περισσότερο, προκαλώντας μεγαλύτερη παλινδρόμηση.
Αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες: Μερική ανύψωση του κρεβατιού κατά τον ύπνο, αποφυγή σφικτής ενδυμασίας, αποφυγή έντονης σωματικής άσκησης και εργασίας σε σκυμμένη στάση.
Προσοχή στα φάρμακα που συνταγογραφούν ιατροί άλλων ειδικοτήτων.
Οισοφάγος Μπάρετ (Barrett)
Όταν η επικάλυψη του οισοφάγου (βλεννογόνος) υποστεί καταστροφή από το γαστρικό οξύ, ακολουθεί μία περίοδος επούλωσης. Τα κύτταρα που δημιουργούνται κατά την επούλωση δεν είναι πάντα φυσιολογικά, δηλαδή κύτταρα οισοφάγου. Μερικές φορές έχουν τα χαρακτηριστικά κυττάρων του στομάχου και η περιοχή όπου εμφανίζονται ονομάζεται οισοφάγος Μπάρετ (Barrett). Η σημασία του έγκειται στο γεγονός ότι από τους ασθενείς με οισοφάγο Μπάρετ, ένα ποσοστό 1- 3% ανά έτος παρουσιάζει ανάπτυξη καρκινώματος.
